DE ACADEMIE
De woordenlijsten
De woordenschat van onze jongeren blijkt te beperkt en is dringend toe aan uitbreiding. DE ACADEMIE gaat daar bij helpen!
Het gaat om woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen die nog steeds volop gebruikt worden in goede kranten, serieuze nieuws- en actualiteitenprogramma's en gesprekken van een zeker niveau, maar die bij de jongste generatie nauwelijks meer bekend zijn. Eenieder die zich daar zorgen over maakt en met zijn of haar kennis kan bijdragen aan onderstaande lijst van 'bedreigde woorden' kan zich aansluiten bij DE ACADEMIE.
Met de onmisbare inbreng van DE ACADEMIE: Cedric P., Collin H., David R., Flores B., Freek E., Gijs R., Jelle Z., Jeroen A., Job A., Kian P., Leeuwe vdn H., Paul S., Philip S., Pit D., Stijn B., Thomas M., Tobias O. en Youp D.
De alfabetische lijst.
De klemtoon ligt bij het onderstreepte gedeelte van het woord. Omkaderde zinsdelen zijn vaste uitdrukkingen, typische formuleringen.
saillant
= opvallend; opmerkelijk; in het oog springend; treffend
Vannacht is een jonge vrouw opgepakt wegens wangedrag en openbare dronkenschap. Een saillant detail hierbij is dat het hier gaat om de dochter van de Amerikaanse president.
UITSPR.: iets tussen Frans en Nederlands in, "sàjànt" met een duidelijke t-klank - SYNON.: frappant
(w1)
sanctioneren, sanctie
= xxx
xxx
()
scabreus
= schunnig, gewaagd, obsceen, onfatsoenlijk
xxx
()
scanderen
= 1) het (samen) ritmisch uitroepen van teksten
Tijdens de wedstrijd scandeerden de PSV-supporters hun leuzen om de spelers aan te moedigen.
EN: to chant
= 2) versregels (in maten) verdelen
()
schakeringen
= xxx
xxx
()
schamel
= xxx
xxx
()
schamper
= xxx
xxx
()
schenden schending
= xxx
xxx
()
schoorvoetend
= xxx
xxx
()
schrijnend
= xxx
xxx
()
in schril contrast met ...
= xxx
xxx
()
schromelijk
= heel erg; in hevige mate
Op zijn gitaar kan hij een paar liedjes spelen, ja, maar om hem nou meteen de topartiest van de eeuw te noemen is schromelijk overdreven .
(w7) ESPERANTO: treege
schromen
= aarzelen; iets nauwelijks durven te doen
De politieagent die zichzelf en zijn collega's moest beschermen tegen de bende agressieve jongeren, schroomde niet om de wapenstok te gebruiken. = Hij had er geen moeite mee om ferme klappen uit te delen.
(w7) ESPERANTO: heziti; timi
schroom
= aarzeling; vrees; weifeling
Het schildersmodel dat door de studenten van de kunstacademie naakt geschilderd zou worden, liet zonder schroom de badjas van haar schouders glijden.
(w7) ESPERANTO: timeto; hezito
scrupules
= xxx
xxx
()
secuur
= xxx
xxx
()
selectief
= xxx
xxx
()
significant
= xxx
xxx
()
simultaan
= xxx
xxx
()
smadelijk
= erg vernederend
Het Nederlands elftal leed een smadelijke nederlaag tegen het elftal van Liechtenstein.
(w5)
smart
= xxx
xxx
()
in de smiezen hebben
= in de gaten hebben; door hebben
xxx
()
soevereine (staat)(optreden)
= xxx
xxx
()
solidair
= xxx
xxx
()
specifiek
= xxx
xxx
()
spreekkoren
= xxx
xxx
()
dat spreekt voor je
= xxx
xxx
()
stagnatie
= dat iets tot stilstand komt; dat iets sterk verminderd, afgeremd wordt
De stagnatie van de invoer van mondkapjes was een behoorlijke tegenvaller voor de zorgverleners = Het stilvallen, het alsmaar minder worden van de invoer van ...
ENGELS: stagnation, congestion
() ESPERANTO: stagnado
stagneren
= tot stilstand komen; sterk verminderd, afgeremd worden
Door gebrek aan de juiste materialen stagneert de productie van mondkapjes = ... komt de productie van mondkapjes tot stilstand; ... neemt de productie flink af.
ENGELS: stagnate
() ESPERANTO: stagni
status quo
= de toestand zoals die nu is; de situatie van het moment
Politici die al lang aan de macht zijn, willen het liefst de status quo handhaven omdat zij hun mooie positie niet op het spel willen zetten door veranderingen. Zij willen alles zo laten als het nu is.
UITSPR.: "staatùs kwóó"
(w5)
stimulans
= xxx
xxx
()
stokebrand
= xxx
xxx
()
stulp
= hut; klein eenvoudig huis; armoedig huisje; boerenwoning
"Welkom in mijn nederig stulpje !" zei hij ook nog! Je weet toch wel dat die villa van hem zeker twee miljoen heeft gekost?
ENGELS: nederig stulpje = humble abode
(w1)
subliem
= xxx
xxx
()
submissie
= xxx
xxx
()
substantieelX
= xxx
substantieel verschil
()
substantie
= xxx
xxx
()
superlatieven
= xxx
xxx
()
De klemtoon ligt bij het onderstreepte gedeelte van het woord. Omkaderde zinsdelen zijn vaste uitdrukkingen.