ooaca_c - ACADEM!

DE ACADEMIE

De woordenlijsten

De woordenschat van onze jongeren blijkt te beperkt en is dringend toe aan uitbreiding. DE ACADEMIE gaat daar bij helpen!
Het gaat om woorden, woordcombinaties en uitdrukkingen die nog steeds volop gebruikt worden in goede kranten, serieuze nieuws- en actualiteitenprogramma's en gesprekken van een zeker niveau, maar die bij de jongste generatie nauwelijks meer bekend zijn. Eenieder die zich daar zorgen over maakt en met zijn of haar kennis kan bijdragen aan onderstaande lijst van 'bedreigde woorden' kan zich aansluiten bij DE ACADEMIE.

Met de onmisbare inbreng van DE ACADEMIE: Cedric P., Collin H., David R., Flores B., Freek E., Gijs R., Jelle Z., Jeroen A., Job A., Kian P., Leeuwe vdn H., Paul S., Philip S., Pit D., Stijn B., Thomas M., Tobias O. en Youp D.

De alfabetische lijst. (In bewerking)

De klemtoon ligt bij het onderstreepte gedeelte van het woord. Omkaderde zinsdelen zijn vaste uitdrukkingen, typische formuleringen.

capaciteit

= 1) wat iemand kan; geschiktheid; bekwaamheid

Zij heeft de capaciteiten om een geweldige huisarts te worden: ze is intelligent, kan goed luisteren en heeft hart voor de patiënten.

= 2) wat er maximaal in past; wat er maximaal verwerkt of vervoerd kan worden

Deze lift heeft een capaciteit van twaalf personen, maar dan zit hij wel helemaal vol.

()

capriolen

= rare bewegingen, vreemde sprongen, kattesprongen, bokkesprongen; (Maar meestal symbolisch gebruikt:) rare, riskante dingen die je doet. Van het Italiaanse capriola = bokkesprong.

Het feest dreigde in het water te vallen en ik moest dan ook allerlei capriolen uithalen om de zaak te redden. = ... allerlei rare trucjes uithalen om ... , ... me in allerlei bochten wringen om ... , ... op allerlei mensen inpraten om ...

()

casus

= zaak, geval, situatie, gevalsbeschrijving. (Vaak:) praktijkvoorbeeld, geval of gebeurtenis als voorbeeld om te bestuderen

De professor presenteert de geneeskundestudenten een casus van een patiënt met een heel apart ziektebeeld. Hij wilde zien of ze aan de hand van deze voorbeeldsituatie tot de juiste, logische conclusies zouden komen.

()

charmant

= xxx

xxx

()

charme

= xxx

xxx

()

chronologie

= xxx

xxx

()

co-existentie

= xxx

xxx

()

coherent

= samenhangend, bij elkaar horend, een logisch geheel vormend

Toen de verdachte werd verhoord, vertelde hij een heel coherent verhaal: alles klopte gewoon, alles wat hij zei was logisch.

()

cohesie

= xxx

xxx

TEGENGESTELDE: adhesie =

()

communiqué

= officiële mededeling

xxx

()

compenseren

= xxx

xxx

()

conclaaf

= xxx

xxx

()

concluderen, conclusie

= xxx

xxx

()

concreet

= xxx

xxx

()

conform

= zoals is afgesproken; overeenkomstig; volgens; in overeenstemming met

Conform de afspraak hebben we het huurgeld voor het vakantiehuisje twee weken vooraf overgemaakt. = precies zoals we hebben afgesproken ...

(w4)

confraters

= xxx

xxx

()

consciëntieus

= gewetensvol; wil heel precies werken; alles moet precies goed zijn

Mijn docent kijkt de toetsen altijd heel consciëntieus na: zij beoordeelt elk detail en vindt het heel belangrijk dat de puntentelling heel precies klopt.

UITSPR.: "konsjènsjeus" - ENGELS: conscientious; scrupulous; painstaking

(w6) ESPERANTO: konscienca

consensus

= overeenstemming; het er allemaal mee eens zijn

Na een lang en goed gesprek werd er consensus bereikt over alle punten van deze zaak. Fijn dat iedereen zich kon vinden in het resultaat.

()

consequent

= telkens op dezelfde manier handelend (volgens bepaalde regels of principes); niet afwijken van eigen regels

Alle leerlingen weten dat er op de computers van het OLC geen spelletjes gespeeld mogen worden. De toezichthouders zijn daar heel consequent in. = ... daar wordt niet van afgeweken.

()

consequentie

= gevolg; onvermijdelijk gevolg

Hij had zichzelf getrakteerd op de nodige spijbeluurtjes, maar moest aan het einde van de week de consequenties van zijn daden onder ogen zien.

UITSPR.: "konsekwènsie" - ENGELS: consequence; implication

(w6) ESPERANTO: konsekvenco

conservatief

= wil liefst alles bij het oude houden; behoudend

Mijn opa heeft erg conservatieve opvattingen. Hij vindt nog steeds dat "de man" de kostwinner moet zijn en dat "de vrouw" in de keuken hoort. Van moderne ideeën moet hij niets hebben.

()

consorten

= mensen die bij iemand horen; medestanders; gelijkgezinden; handlangers; soortgenoten

xxx

()

constateren

= vaststellen; zien

De politieagent constateerde dat er een inbraak bezig was in de villa en melde dat gauw aan de meldkamer.

()

constatering

= xxx

xxx

()

contradictie

= xxx

xxx

()

contrast

= xxx

xxx

()

contreien

= streek, gebied, omgeving

In deze contreien zijn ze nogal bijgelovig en moeten ze niet veel hebben van vreemden.

OPMERK.: dit woord staat altijd in het meervoud

(w3)

(on)conventioneel

= xxx

xxx

()

conversatie

= xxx

xxx

()

copuleren, copulatie

= geslachtsgemeenschap hebben, seks hebben

xxx

()

coulant; (coulance)

= mensen niet te streng behandelen; flexibel zijn; tegemoetkomend; niet te moeilijk doend

Volgens de schoolregels hadden de spijbelaars zeker drie uur moeten nablijven, maar van de coulante conci�rge mochten ze al na een half uurtje vegen naar huis.

Waarschuwing: Meestal worden spijbelaars absoluut niet met zoveel coulance behandeld!

(w4)

c.q.

= xxx

xxx

()

criterium

= xxx

xxx

()

culmineren

= xxx