WOORDEN VAN DEZE WEEK
week 6: 10 t/m 16 februari 2020
Hier zijn ongeveer vijftien woorden die nog steeds volop gebruikt worden in goede kranten, serieuze nieuws- en actualiteitenprogramma's en gesprekken van een zeker niveau, maar die bij jongeren nauwelijks meer bekend zijn. Breng je woordkennis op peil zodat je kunt meepraten in deze wereld!
Heb je zelf ook woorden voor de Lijst van Bedreigde Woorden? Sluit je aan bij De Academie!(Vraag het even bij het OLC.)
Met de onmisbare inbreng van DE ACADEMIE: Cedric P., Collin H., David R., Flores B., Freek E., Gijs R., Jelle Z., Jeroen A., Job A., Kian P., Leeuwe vdn H., Paul S., Philip S., Pit D., Stijn B., Thomas M. , Tobias O. en Youp D.
De klemtoon ligt bij het onderstreepte gedeelte van het woord. Omkaderde zinsdelen zijn vaste uitdrukkingen, typische formuleringen.
aanvankelijk
= in het begin
Aanvankelijk vond ik er niets aan, maar later beviel het me goed.
Na het aanvankelijke succes van de rockgroep liep alles mis door het overmatige drugsgebruik van de bandleden.
ENGELS: at first; initial(ly)
(w6) ESPERANTO: komenca/e; en la komenco; origine
ad hoc
= (snel) voor een speciaal probleem besluiten nemen die alleen daar op die plek en voor die situatie gelden (letterl: voor hier)
Toen de straten onderliepen met chemisch vervuild water, moesten er ad hoc wat beslissingen genomen worden door de lokale overheden om bewoners snel, veilig weg te halen en ramptoeristen te weren. Dat waren dus ad-hocbeslissingen.
(w6) ESPERANTO: specialcela; tuja; senstrategia
begerig
= met een groot verlangen naar iets; belust op ... ; gretig; graag willen hebben; hebberig
Ze hadden de hele dag al niets gegeten en wierpen dan ook begerige blikken op de schalen met belegde broodjes.
ENGELS: desirous (of); longing (for); hungry (for); 'begerige blikken' = hungry looks
(w6) ESPERANTO: avida; kaptema
consciëntieus
= gewetensvol; wil heel precies werken; alles moet precies goed zijn
Mijn docent kijkt de toetsen altijd heel consciëntieus na: zij beoordeelt elk detail en vindt het heel belangrijk dat de puntentelling heel precies klopt.
UITSPR.: "konsjènsjeus" - ENGELS: conscientious; scrupulous; painstaking
(w6) ESPERANTO: konscienca
consequentie
= gevolg; onvermijdelijk gevolg
Hij had zichzelf getrakteerd op de nodige spijbeluurtjes, maar moest aan het einde van de week de consequenties van zijn daden onder ogen zien.
UITSPR.: "konsekwènsie" - ENGELS: consequence; implication
(w6) ESPERANTO: konsekvenco
fenomeen
= 1) verschijnsel; iets (bijzonders) dat gezien kan worden; iets (bijzonders) wat voorkomt (bv. in de natuur); opvallend natuurverschijnsel
In het noorden van Noorwegen kun je, als je naar de nachtelijke hemel kijkt, een heel bijzonder fenomeen zien: het noorderlicht.
= 2) heel bijzonder persoon; begaafd iemand; iem. met een bijzonder talent
Op tv was te zien hoe Nederlands jongste rekenfenomeen grote vermenigvuldigingen sneller uit het hoofd kon uitrekenen dan men het op de rekenmachine kon intypen.
ENGELS: phenomenon
(w6) ESPERANTO: fenomeno; (persoon:) eksterordinarulo
fenomenaal
= heel bijzonder; fantastisch; geweldig; grandioos; opzienbarend
Het Nederlands Elftal speelde zojuist een fenomenale halve finale. Fantastisch!
PAS OP: zeg en schrijf NIET fenominaal - ENGELS: phenomenal
(w6) ESPERANTO: fenomena
illusie
= droombeeld; fantasie; hoopvolle verwachting; inbeelding; een gedachte die te mooi is om waar te zijn
Het is een illusie te denken dat je met díé rapportcijfers over kunt gaan. Vergeet het maar mooi!
We hoopten dat ons optreden tijdens de talentenjacht van vorige week ons zou lanceren naar de top van de muziekindustrie, maar helaas ... Een illusie armer leek het ons beter om maar gewoon verder te gaan met school.
ENGELS: illusion; (pipe)dream
(w6) ESPERANTO: iluzio
karig
= weinig; heel zuinig; schriel; armoedig
Dineren was er niet bij in de hongerwinter van 1944/1945: je mocht al heel blij zijn met één karig maal per dag. = één armoedige maaltijd ...
ENGELS: sparing; meagre; scant(y); frugal; mean; 'een karig maal'= a frugal meal
(w6) ESPERANTO: malabunda; avareta
laatdunkend
= dat iem. laat merken dat hij/zij op iets of iem. neerkijkt
Met een laatdunkende blik liep zij haar klasgenoot voorbij die de Paarse Vrijdag Krant aan het ronddelen was.
(w6) ESPERANTO: aroganta; malestima
lacune
= lege plek; ontbrekend gedeelte; hiaat; leemte
Natuurlijk weten we nog niet alles van wat er te weten valt. Er zitten nog grote lacunes in onze kennis van het universum.
ENGELS: gap; hole; hiatus
(w6) ESPERANTO: mankloko; malplenaĵo
qua
= als; wat betreft
Qua gezondheid doet mijn opa het nog helemaal niet zo slecht. Hij is verrassend fit voor zijn leeftijd.
ENGELS: as far as (his health) goes ...
(w6)
teloorgang
= het verloren raken; het ophouden te bestaan; ondergang
Het bestaan van écht goedkope warenhuizen én de opkomst van webwinkels zijn waarschijnlijk de oorzaak van de teloorgang van Vroom&Dreesman.
(w6)
veronderstelling
= aanname; iets waarvan je denkt of aanneemt dat het waar is maar dat is niet helemaal zeker (zie veronderstellen)
Ik verkeerde in de veronderstelling dat de lege stoelen betekenden dat ze al vertrokken waren, maar dat bleek niet zo te zijn. = Ik dacht / meende / nam aan dat de lege stoelen ...
OPMERK.: er is een klein verschil met dit woord en vooronderstelling. Zie aldaar. - ENGELS: assumption; supposition; 'in de veronderstelling verkeren dat ...' = to be under the impression that ...
(w6) ESPERANTO: supozo
het voortouw nemen
= als eerste met iets beginnen zodat de anderen volgen; het initiatief nemen
De leden van de vogelbescherming namen het voortouw en begonnen de met olie besmeurde vogels uit het water te halen; vele omstanders volgden hun voorbeeld.
ENGELS: 'het voortouw nemen' = take the lead
(w6) ESPERANTO: iniciati
Succes ermee - Tot volgende week!