WOORDEN VAN DEZE WEEK
week 1: 6 t/m 12 januari 2020
Hier zijn ongeveer vijftien woorden die nog steeds volop gebruikt worden in goede kranten, serieuze nieuws- en actualiteitenprogramma's en gesprekken van een zeker niveau, maar die bij jongeren nauwelijks meer bekend zijn. Breng je woordkennis op peil zodat je kunt meepraten in deze wereld!
Heb je zelf ook woorden voor de Lijst van Bedreigde Woorden? Sluit je aan bij De Academie!(Vraag het even bij het OLC.)
Met de onmisbare inbreng van DE ACADEMIE: Cedric P., Collin H., David R., Flores B., Freek E., Gijs R., Jelle Z., Jeroen A., Job A., Kian P., Leeuwe vdn H., Paul S., Philip S., Pit D., Stijn B., Thomas M., Tobias O. en Youp D.
De klemtoon ligt bij het onderstreepte gedeelte van het woord. Omkaderde zinsdelen zijn vaste uitdrukkingen, typische formuleringen.
aantijging
= (wilde) beschuldiging
Toen er vanuit de zaal de aantijging klonk dat hij het geld wel in eigen zak zou hebben gestoken, sprak hij dat met klem tegen. Maar ja, tegen dat soort aantijgingen kun je je toch nauwelijks verdedigen.
aanzien
= 1) (als werkwoord:) bekijken; even afwachten maar in de gaten houden
De dokter: "Ik wil het nog even aanzien: we doen nog even niets maar als de koorts hoger wordt moet je me bellen."
= 2) (als zelfst.nw.:) hoe het eruit ziet
Na de schoonmaak heeft de straat een totaal ander aanzien!
= 3) (als zelfst.nw.:) hoe naar iem. gekeken wordt; hoe iem. wordt beoordeeld
Deze chirurg staat in hoog aanzien , wordt erg gerespecteerd, erg gewaardeerd.
begenadigd
= 1) getalenteerd; begaafd; talentvol
Mensen luisteren graag naar zijn toespraken want hij is een begenadigd spreker.
= 2) (in godsdienstige betekenis:) uitverkoren; speciaal door God uitgezocht
decimeren
= sterk verminderen; in grote aantallen doden; flink uitdunnen
Tijdens de oorlog is de bevolking van Warschau gedecimeerd door honger en ziekte. Bijna de helft van de inwoners heeft het niet overleefd.
expliciet
= duidelijk en met kracht; uitdrukkelijk; letterlijk zo gezegd; specifiek genoemd
Heeft hij het tóch gedaan en is het toen allemaal vreselijk misgelopen? En dat terwijl ik hem expliciet heb gewaarschuwd om het niet te doen!
TEGENSTEL.: impliciet (zie daar)
finesse
= fijne bijzonderheid; fijnheid; detail
De opera was tot in de finesses georganiseerd. = ... perfect, tot in de kleinste details ...
gallisch
= geërgerd; geïrriteerd; kwaad; kregelig; korzelig
Al die mensen die maar aan m'n kop komen zeuren; ik word er helemaal gallisch van!
jurisdictie
= rechtspraak; rechtsmacht; rechtsgebied
We hoeven niet bang te zijn dat we hier door een Duitse politieagent worden aangehouden want die heeft geen jurisdictie in Nederland.
nefast
= met heel ongunstige gevolgen; rampzalig; funest
De grootschalige houtkap in het Amazonegebied heeft nefaste gevolgen voor het wereldklimaat.
onderhoud / onderhouden
= 1) gesprek / een gesprek hebben
Hij was niet tevreden met zijn salaris en vroeg zijn werkgever om een onderhoud. Hij heeft zich met zijn baas onderhouden over een loonsverhoging.
ENGELS: conversation - to converse
= 2) het regelmatig verzorgen (bijhouden, repareren) van spullen of gebouwen
Dit oude huis is duur in onderhoud. Het kost een fortuin om zo'n pand te onderhouden.
ENGELS: maintenance - to maintain
= 3) iemands verzorging, eten en huur
Ondanks zijn lage loon kon hij goed in zijn onderhoud voorzien . (ook wel levensonderhoud genoemd) = Hij kon zich goed onderhouden. = Hij kon zijn eten en huur prima betalen.
Zijn maandelijkse betalingen voorzagen in het onderhoud van haar en de kinderen. = Met zijn geld onderhield hij het gezin. = Dankzij het geld konden zij zich in leven houden.
ENGELS: maintenance
polarisatie
= 1) het verscherpen van tegenstellingen tussen (groepen) mensen; het steeds verder uit elkaar komen liggen van (politieke) standpunten en meningen
Door de harde en opruiende woorden van de politicus die de Marokkanen weer overal de schuld van geeft, is de polarisatie in de maatschappij nog verder toegenomen en behandelen meer mensen elkaar met wantrouwen, beledigingen en geweld.
De polarisering is ook in de politiek te zien: Het politieke debat is de afgelopen tijd fors verhard.
= 2) (scheikunde, natuurkunde:) het onstaan van een ongelijksoortige ladingsverdeling
saillant
= opvallend; opmerkelijk; in het oog springend; treffend
Vannacht is een jonge vrouw opgepakt wegens wangedrag en openbare dronkenschap. Een saillant detail hierbij is dat het hier gaat om de dochter van de Amerikaanse president.
UITSPR.: iets tussen Frans en Nederlands in, "sàjànt" met een duidelijke t-klank - SYNON.: frappant
stulp
= hut; klein eenvoudig huis; armoedig huisje; boerenwoning
"Welkom in mijn nederig stulpje !" zei hij ook nog! Je weet toch wel dat die villa van hem zeker twee miljoen heeft gekost?
ENGELS: nederig stulpje = humble abode
(w1)
tanen
= 1) minder worden; minder mooi worden; zijn glans verliezen; achteruit gaan
De macht van de keizer was tanende. Zijn invloed werd steeds onbelangrijker.
= 2) iets met taan (= bruine verfstof uit schors) bewerken
(w1)
vrijpostig
= brutaal; onbeleefd; onbescheiden; te familiair op ongepaste wijze
De vrijpostige brugklasser gaf de directeur van de school een schouderklopje en zei: "Nou Tim, dat schooltje van jou stelt ook niet veel voor!"
(w1)
Succes ermee - Tot volgende week!